Walter Faaij is corporate antropoloog. Hij kijkt naar bedrijven en organisaties alsof het stammen zijn en laat daar zijn kennis van (eeuwenoude) rituelen en groepsverbanden op los.
We vroegen hem eens te kijken naar de rol van de dagvoorzitter binnen bijeenkomsten en die te verklaren vanuit de antropologische wetenschap.
Een goede dagvoorzitter kan van een gewone bijeenkomst een bezielde bijeenkomst maken. Een ritueel gericht op het creëren van gezamenlijkheid en verbinding, op geïnspireerd en geraakt worden, op een ervaring beleven.
Als je bijeenkomst een ritueel is en de deelnemers aan je event vormen een tijdelijke tribe, dan heeft de dagvoorzitter de rol van magiër.
"Een bijeenkomst heeft een scheppende kracht. En wie moet dat begeleiden? Precies, de dagvoorzitter. De dagvoorzitter (in samenwerking met de organisatie) creëert de fysieke ruimte en stagesetting om mensen in de juiste gemoedstoestand te krijgen. Vieren, inspireren, verbinden, afscheid nemen, veranderen, conflicten oplossen. De dagvoorzitter creëert niet alleen de fysieke ruimte, maar ook de ruimte in tijd, en de mentale ruimte of psychologische veiligheid voor deelnemers om zelf na te denken over wat er gezegd wordt (door sprekers én toehoorders) maar vooral ook vragen te stellen, interactie op te zoeken en zich uit te spreken.
De verschillende verwachtingen, en perspectieven, behoeften, belangen en soms zelfs standpunten worden door de dagvoorzitter begeleid. Hij of zij creëert de bedding voor de dialoog, maar ook voor het eventuele ongemak dat er kan zijn als gevolg van de verschillen tussen mensen. De dagvoorzitter heeft de belangrijke taak om de verschillende geluiden boven water te krijgen, zodat de toehoorder zich daar een mening over kan vormen. Mensen uitnodigen om vrijmoedig te spreken, maar tegelijk ook openhartig te luisteren. Met de bereidheid om geraakt te worden, je oordeel uit te stellen, je mening te veranderen.
De dagvoorzitter als magiër
Vanuit de antropologie laat deze rol van de dagvoorzitter zich het beste vergelijke met die van de magiër. Naast de chief, jagers en verzamelaars hebben magiërs of sjamanen een hele belangrijke rol in een tribe. Magiërs zijn van de zingeving en de bedoeling, hebben contact met de goden, en ze helpen stamleden de toekomst te duiden. Het zijn de mensen waar de tribe naartoe gaat voor wijze raad. Zijn vragen helpen om antwoorden te vinden.
Magiërs staan dan ook in contact met iedereen en zijn een knooppunt van sociale informatie. Maar ze zijn ook een beetje eng, want ze weten veel en kunnen dingen die niemand anders kan. Ze kunnen toveren. En dat maakt ze ook bedreigend voor de bestaande ordening.
De magiër moet de autoriteit, het charisma en de vrijheid hebben om te helpen duiden wat er gebeurt. Een magiër heeft zeggingskracht en doorzettingsvermogen nodig voor de momenten dat het spannend wordt en de bestaande ordening ter discussie komt.
Daarom heeft de magiër ook een flinke scheut vrijheid nodig, want als sommige dingen niet gezegd mogen worden of stemmen niet gehoord worden, zijn de dialogen minder rijk en neemt de kans op sabotage flink toe. Verder moet de magiër het charisma hebben om de (tijdelijke) tribe te verleiden om een anders-dan-anders-gesprek met elkaar te hebben. Dat is per definitie een beetje gek, want veel organisaties zijn het meer gewend om transactionele dan transformationele gesprekken te hebben.
Sjamaan met superskills
En tot slot helpt het enorm als de magiër een aantal menselijke superskills heeft, zoals empathie en compassie voor alles en iedereen (ja, ook die lange-vragensteller), kunnen superluisteren (wat wordt er tussen de regels door gezegd en eigenlijk bedoeld), de beleefdheden doorprikken, de lucht eruit laten en de scherpte erin brengen (je bedoelt dus dat het een slecht voorstel is) en af en toe een weerbericht geven (mij valt op dat..).
Om een bezielde bijeenkomst te hebben, heb je een dagvoorzitter nodig met charisma en autoriteit, met vrijheid en verbinding, en met sociale superskills. Een dagvoorzitter geeft bedding aan oprechte dialoog, aan verwarring, aan niet-weten, aan onderzoeken, en geeft ruimte aan de verschillen tussen mensen. En als de groep de weg kwijt is, zegt de dagvoorzitter: you’re not lost, you are here. And I’m here with you.
Conclusie
Om een betekenisvolle bijeenkomst te organiseren – zeker in tijden van verandering - moet je geen dinsdagochtendvergadering met slechte koffie en een veel te lange agenda in veel te weinig tijd proppen. Dat zijn transactionele bijeenkomsten. In tijden van verandering moet je transformationele bijeenkomsten organiseren, waar mensen buitengewone gesprekken en ervaringen hebben, kampvuurtjes aansteken, betekenisvolle interactie creëren. Dát nemen mensen mee naar huis, geeft nieuwe inzichten en zet aan tot ander gedrag. Hierin heeft de dagvoorzitter een essentiële rol".
Walter Faaij
Wil je meer weten over het inzetten van corporate antropologie binnen je organisatie, neem dan contact op met Walter Faaij/Green Culture Lab, of lees het boek Building Tribes
Photo by Aziz Acharki on Unsplash
Samen maken we de beste match
Wij kennen onze dagvoorzitters van haver tot gort. We snappen jouw behoefte. We helpen je graag bij je keuze.