Modereren - de kunst van het vormgeven en begeleiden van inclusieve, participatieve gesprekken - zal steeds meer het kenmerk worden van effectief leiderschap in de 21e eeuw. Dit is waarom:
Participatie is het nieuwe leiderschap
Decennialang hebben leiders en organisaties zich gericht op het trekken van aandacht en het 'uitzenden' van boodschappen naar belanghebbenden. Eenrichtingscommunicatie via presentaties, toespraken en massamedia volstond toen het publiek nog beperkte macht had.
Tegenwoordig verwachten mensen dat ze actief mogen deelnemen en niet alleen passief luisteren. Ze willen dat hun stem wordt gehoord en dat hun verschillende perspectieven worden meegenomen. Moderatorvaardigheden stellen leiders in staat om een inclusief, participatief proces vorm te geven waarin belanghebbenden zich gewaardeerd voelen als partners en niet alleen als ontvangers.
Uit een onderzoek van Harris Poll uit 2021 bleek dat 91% van de werknemers denkt dat participatie in beslissingen op de werkplek essentieel is voor betrokkenheid, en 88% zou loyaler zijn aan bedrijven die hen raadplegen over belangrijke zakelijke beslissingen.
Deze vraag naar participatie reikt verder dan de werkplek. Uit een onderzoek van de National League of Cities uit 2022 bleek dat 87% van de gemeenteraden de inspraak in de lokale besluitvorming wil vergroten.
Vloeibaarheid vervangt rigiditeit
We leven in een 'vloeibare' wereld die gekenmerkt wordt door complexiteit, ambiguïteit en snelle veranderingen. Vastomlijnde plannen en rigide protocollen falen in dit landschap. Leiders moeten zich kunnen aanpassen, met onzekerheid kunnen omgaan en improvisatievaardigheden ontwikkelen. Door te modereren zijn leiders in staat om flexibele processen te ontwikkelen die evolueren met de inbreng van de deelnemers. De focus komt te liggen op het organiseren van productieve gesprekken en het samen creëren van oplossingen, niet op het controleren van de vooraf bepaalde resultaten.
Netwerken vóór hiërarchie
In de (sociale) netwerkwereld van vandaag komt invloed voort uit het ontketenen van collectieve intelligentie, niet uit bevelen van bovenaf. Effectieve leiders cultiveren horizontale verbindingen en vergemakkelijken teamwerk. Door te modereren kunnen leiders de kracht benutten van wederzijds leren, collectieve wijsheid en synergie tussen verschillende deelnemers. De rol van moderator combineert begeleiden met deelnemen en maakt zo netwerkactie mogelijk.
Uit een onderzoek van Deloitte uit 2022 blijkt dat netwerkconnectiviteit binnen ondernemingen tegenwoordig een topvoorspeller van bedrijfs-prestaties is.
Empathie en inclusie zijn onmisbaar
Met de toenemende diversiteit zijn empathie en inclusie essentieel. Leiders moeten psychologische veiligheid, diep luisteren en waardering voor verschillende ervaringen stimuleren. Door te modereren, bouw je begrip op tussen verschillende (groepen) mensen. Het zorgt ervoor dat alle stemmen worden gehoord door gelijke betrokkenheid te bevorderen en vooroordelen te verminderen. Hierdoor komen de beste ideeën naar boven.
Volgens Gallup hebben bedrijven in het topkwartiel voor etnische/raciale diversiteit 35% meer kans om een bovengemiddeld financieel rendement te behalen. Daarnaast ontdekte McKinsey dat bedrijven in het hoogste kwartiel voor genderdiversiteit in directieteams 25% meer kans hadden op een bovengemiddelde winstgevendheid.
Polarisatie voorkomen
In een tijdperk van desinformatie en tribalisme kunnen goede moderatorvaardigheden polarisatie tegengaan. Door een gemeenschappelijk doel vast te stellen en raakvlakken te identificeren, kunnen moderatoren wederzijds begrip kweken tussen tegengestelde groeperingen. Ze kunnen ook engagementformats ontwikkelen die mensen losmaken uit gelijkgestemde groepen en verschillende perspectieven samenbrengen.
Onderzoek toont aan dat gestructureerde gesprekken in kleine groepen en participatieve formats de waardering van deelnemers voor verschillende standpunten vergroten en polarisatie verminderen. Moderatoren die bedreven zijn in het stimuleren van dergelijke ervaringen bieden een tegengif voor verdeeldheid.
Conclusie
De wind van verandering stuwt moderatorvaardigheden naar de voorgrond van effectief leiderschap. Traditionele manieren van command-and-control, broadcast messaging, rigide planning en hiërarchische relaties verliezen hun weerklank. Het nieuwe model van moderatorschap sluit aan bij de realiteit van de 21e eeuw - een model dat gekenmerkt wordt door participatie, co-creatie, vloeibaarheid, netwerken en inclusie. Leiderschap vereist tegenwoordig het bijeenbrengen en katalyseren van collectieve intelligentie. Dat is de essentie van goed moderatorschap.
