We zien het veel: opdrachtgevers die teeveetje spelen, zodra hun bijeenkomst online gaat. Ze huren een ervaren TV-productiehuis in, een goed uitgeruste TV-studio en natuurlijk een professionele TV-presentator. Het lijkt een logische keuze, maar soms komen ze bedrogen uit.
Aan de andere kant hebben we de organisatoren, die gaan voor de minimale variant: een Zoom/Teams-sessie zonder enige opsmuk. In sommige gevallen is dat toereikend. Maar net zo vaak doe je iedereen daarmee tekort.
In onze visie zou je altijd de volgende afweging moeten maken:
2CV of F1
De eerste en misschien wel belangrijkste keuze is wat je wilt bereiken en wat daar voor nodig is: gelikt of geloofwaardig? Heb je aanleiding (en budget) om dik uit te pakken, tuig dan een TV-waardig event op met alle benodigde techniek, organisatie en creativiteit. Maar het hoeft niet altijd flitsend en dynamisch. En soms is een simpele Zoom-sessie goed genoeg om het gewenste effect te bereiken en kunnen alle sprekers, deelnemers en de moderator simpelweg inloggen vanaf hu eigen bureau. Soms is het echt de moeite waard om in een studio te gaan zitten voor een talkshow-setting. En soms ga je nog veel verder: een echte studio-show, een op maat gemaakt platform ipv Zoom, de inhuur van extra interactietools etc. Als het maar met een reden is! En daar ontbreekt het in onze ervaring vaak aan.
Vergelijk het met de keuze van vervoermiddel: afhankelijk van je doel kies je een 2CV (ooit ontworpen voor het vervoeren van één boer en twee mud aardappelen in gedachten), de Formule-1 wagen van Max verstappen, of alles daar tussenin.
De deelnemer centraal
Er is één wezenlijk verschil tussen TV en online events: bij de televisie hebben ze te maken met kijkers, wij hebben deelnemers. En die moet je dus anders bij de les houden. Bij de televisie zijn ze tevreden als mensen niet wegzappen. Wij nemen geen genoegen met dat ze blijven alleen; wij willen dat ze iets leren en daar iets mee doen, dat mensen hun gedrag veranderen of dat er iets ten goede verandert.
Omdat onze deelnemers meer zijn dan consumenten van het beeld, moet je ze echt betrekken bij de inhoud. En dat betekent: interactie en activatie. Deelnemers moet je voortdurend en met regelmaat dingen laten doen.
Het is overigens mijn overtuiging dat TV en (online) events wat dat betreft steeds meer naar elkaar toe zullen kruipen. Er zullen altijd programma's blijven die je alleen maar kijkt om te consumeren, maar ook op TV zullen ze kijkers steeds vaker gaan activeren.
Neem bijvoorbeeld Wie is de Mol: daar kregen kijkers dit jaar voor het eerst invloed op het programma. Of kijk eens naar Even Tot Hier, waar een online publiek actief mee doet in het programma.
TV-personallity of professioneel moderator?
Nu we meer op beeld zijn dan op een podium, zien wij ook een verschuiving in de keuze van de dagvoorzitter: er wordt vaker gekozen voor iemand met TV-ervaring. Dat is ook zich een logische keuze en veel dagvoorzitters hebben aantoonbaar moeite om hun rol ook voor de camera te spelen.
Toch is er vaak aanleiding om niét te kiezen voor de (bekende) TV-presentator.
Om te beginnen vraagt niet ieder online event om TV-ervaring. Als je een kleinere sessie doet in Zoom of Teams, ligt de nadruk veel meer op de faciliterende kwaliteiten van de gespreksleider, dan op zijn camera-ervaring.
Maar ook bij de grotere online bijeenkomsten in een meer TV-achtige setting wordt meer gevraagd dan wat een TV-presentator brengt. De moderator van een online bijeenkomst heeft namelijk geen kijkers, maar deelnemers (zie ook De deelnemer centraal). En dat vereist een andere manier van communiceren met de camera: je moet, door de lens heen, echt met mensen praten. En dus ga je liefst op zoek naar een TV-presentator die deze stap kan zetten, of naar een geoefend dagvoorzitter die zich aan kan wennen zijn werk ook door dat zwarte oog heen te doen.
Commercial break (ook dat kijken we af van TV): onze Workshop Online en Hybride Modereren heeft al menig TV-persoonlijkheid én al vele dagvoorzitters geholpen om die gulden middenweg tussen TV en podium te vinden.
Afwisseling
Dit is iets dat online events echt kunnen leren van televisie. Je houdt mensen vast, als je ze voortdurend verrast en als je zorgt voor afwisseling. Denk aan bumpertjes, filmpjes, spelelementen, cliffhangers en ga zo nog maar even door. Als je dit slim doet, zappen mensen minder snel weg uit je online bijeenkomst.
Aan de andere kant heeft de tijd ons ook geleerd, dat het niet altijd duur en grootschalig hoeft en dat je dus echt niet meteen een TV-budget hoeft vrij te maken. De speelse elementen, de cliffhangers enzovoorts kun je ook met hele simpele, goedkope middelen bereiken. Het is een kwestie van keuzes maken (zie ook CV of F1)
Opbouw
Deze ligt dicht tegen afwisseling aan. Een TV-programma zit niet willekeurig in elkaar: er zit veel tijd en visie in de volgorde van elementen, in de (afwisselende) lengte etc. Het is eigenlijk heel simpel: om wegzappen te voorkomen, moet je spelen met tempo, stijl energie. Soms moeten mensen even opgepookt worden, soms moet je ze een afdwaalmomentje gunnen. TV heeft daarin een veel grotere, langjarige ervaring dan wij, de event-mensen.
Tegelijkertijd moeten we die lessen wel vertalen naar onze online werkelijkheid. (zie ook De deelnemer centraal)
Autocue of improv?
Van TV kennen we de autocue: een scherm waar de presentator de teksten simpelweg vanaf kan lezen. Toegegeven: het wordt er strakker van; professioneler, misschien wel. Maar het wordt ook minder spontaan, minder persoonlijk en minder geloofwaardig.
Bij online events kan de autocue een goede rol spelen, daar waar zaken even helder en zakelijk gepresenteerd moeten worden. Maar de autocue moet vooral aan de kant geschoven worden, op het moment dat je echt contact wil maken met je kijkers ... op het moment dus, dat je kijkers deelnemers worden.
Kortom: online events kunnen veel leren van de ervaring en expertise van TV. Maar tegelijkertijd mag dit niet leiden tot verlies van wat events uniek maakt: werkelijke betrokkenheid en interactie.
Jan-Jaap In der Maur
