Het lijkt slechts een ontspannen én uitermate grappig gesprek, maar voor de echte dagvoorzitter zit er zo veel in. Een analyse van wat er nu eigenlijk gezegd wordt (de mannen hadden waarschijnlijk géén idee) en wat ons dat leert:
"De eerste twee keer deed ik dat (dagvoorzitter zijn - JJ) niet. Dan was ik alleen de ludieke afsluiting".
Dit zien we vaak bij de keuze van een dagvoorzitter: dat de opdrachtgever er vanuit gaat dat rollen op het podium uitwisselbaar zijn. Je maakt een paar grappen en dus kun je ook wel een hele dag leiden. Of andersom.
Natuurlijk zijn er mensen die het - toevallig - allebei kunnen. Maar dat iemand een dag goed af kan sluiten, wil niet zeggen dat hij/zij ook de hele dag kan dragen.
De tweede misvatting die hier in zit opgesloten, is dat de dagvoorzitter vooral leuk moet zijn, entertainend. Soms is dat zo, maar soms vraagt een bijeenkomst iets heel anders van de moderator. Dat vereist een bewuste keuze. En dat betekent dat je ook niet zomaar iedere professionele dagvoorzitter op ieder podium kunt zetten. Dat gespreksleider X het zo goed deed op de ene dag (met veel debat, bijvoorbeeld), wil niet zeggen dat dit ook de meest passende keuze is voor het andere event (een award show, misschien).
Cabaretiers worden overigens vaak gevraagd als dagvoorzitter, als het programma niet zo heel erg goed in elkaar zit. Dan doen ze aan 'congres-reanimatie' (nb: ik ken het programma van deze dag niet, dus ik kan niet beoordelen of dat hier aan de hand was). Net zoals er vaak om een vrouw (de excuustruus) gevraagd wordt, als de sprekers allemaal man zijn.
"Ik was nog nooit dagvoorzitter geweest, maar ik dacht: dat moet kunnen ... hoe moeilijk kan het zijn!?"
Nee, ik ga hier geen bestraffend vingertje heffen. Want in alle eerlijkheid: dagvoorzitter zijn is ook niet zo heel erg moeilijk. Maar er is wel een aantal voorwaarden, waar je aan met voldoen. In de basis moet je snappen wat je functie precies is, je moet het doel van de dag doorgronden, je voorbereiden en het oprecht willen doen voor de deelnemers.
Voor iedereen is er een eerste keer. En dat loopt lang niet altijd slecht af.
Thijs: "Ben je ooit dagvoorzitter geweest?
Wouter: "Nee, want ik bén geen dagvoorzitter!"
Hier raakt Wouter een gevoelig punt: omdat het een vrij vak is, mag iedereen zich dagvoorzitter noemen. Maar het zijn is een heel ander punt.
Als bureau in dagvoorzitters verliezen we natuurlijk ook met enige regelmaat opdrachten. Als dat is aan een andere professional met hart voor het vak, kunnen we daar goed mee leven. Wat pijn doet, is als de opdracht gaat naar iemand die vooral zijn marketing erg goed doet, zonder werkelijk te leven voor het vak.
Het gekke is dat juist zijn bescheidenheid zou kunnen betekenen dat Wouter er heel geschikt voor zou kunnen zijn.
"Je moet fokking goed zijn in leiding nemen op een leuke toon".
Dit kunnen wij alleen maar enorm beamen. Ons vak gaat over 'dienend leiderschap'. Je doet het namelijk niet voor jezelf, maar deelnemers moeten je wel willen volgen. Ons mantra: ik heb de leiding, jullie zijn de baas.
"En time management, ook superrrr belangrijk'.
In principe is dit natuurlijk een waarheid als een koe. Echter: bij veel minder goede dagvoorzitters vertaald zich dit in rigide vasthouden aan het draaiboek. Een goede dagvoorzitter weet waar de 'witte ruimte' zit en hoe hij binnen de grenzen van de dag kan spelen met tijd.
Vaak wordt gesproken over 'time keeping'. Thijs zijn keuze voor het woord 'time management' doet ons vak meer recht.
"Eigenlijk ging het meteen mis".
Als het mis gaat, is dat eigenlijk altijd meteen aan het begin. Het begin van de dag, het begin van een specifiek onderdeel, welk begin dan ook. Dat is namelijk het moment (en wellicht dat de cabaretiers dat ook herkennen) dat je de zaal 'codeert' en ongeschreven afspraken maakt.
Als je daar niet de juiste connectie weet te maken, laat zien dat je geen leiding hebt, niet de juiste toon raakt, komt het niet meer goed.
"Die mensen weten hoe een dagvoorzitter normaal is"
Dat is waar, maar dat vinden we wel jammer. Thijs zegt ook nog ergens "Ik dacht, ik moet een dagvoorzitter spelen ... ik kán helemaal niet acteren'. En dat is vaak waar we in onze trainingen tegen vechten: deelnemers die proberen de standaard dagvoorzitter te zijn, die iedereen kent.
Wij hopen juist dat meer mensen als Thijs het aandurven om ook in hun rol als dagvoorzitter volledig zichzelf te zijn, zodat we af komen van de bekende 'dagvoorzitter-rol'. Immers: iedere bijeenkomst heeft iets anders nodig om succesvol te zijn.
Dat betekent dat je de dagvoorzitter met zorg selecteert én dat de dagvoorzitter-van-dienst in staat moet zijn binnen zijn eigen persoonlijkheid te spelen met toon, tempo en stijl.
Binnen ons bestand hebben wij diverse dagvoorzitters, die niet voldoen aan het standaard plaatje. Maar die wél heel goed passen bij bepaalde gelegenheden. Ik sluit dus helemaal niet uit dat er events te vinden zijn, waar Wouter en Thijs perfect zouden passen als moderator.
"Er is een reden dat een goede dagvoorzitter echt wel een bak geld kost. Het is geen makkelijke klus".
Dankje, Wouter!!! Dit is natuurlijk een gesprek dat we vaak voeren: moet het zoveel geld kosten? En dan is het antwoord: wat is veel geld?
Ik ben een stuk goedkoper dan Max Verstappen en toch laten ze mij die auto niet besturen. En er zijn altijd goedkopere dagvoorzitters te vinden, maar maken die je bijeenkomst zo succesvol als hij zou kunnen zijn?
"Les 3: nooit je microfoon weggeven".
In principe heeft Thijs hier gelijk. En toch ook weer niet.
Het helpt om de microfoon in handen te hebben, maar er zijn uitzonderlijke situaties waarbij dat gewoon niet gaat. De echte leiding in het gesprek heb je daarom niet dankzij deze 'elektronische praatstok', maar verdien je op een andere manier: door leiding te hebben (zie eerder) en door je gesprekstechniek. Vraag deelnemers aan onze trainingen maar eens naar 'de schijnbaar nutteloze tussenvraag'.
Dagvoorzitters herkennen allemaal wat Thijs zo prachtig omschrijft: "Ze dacht, dit wordt mijn moment". En dat is natuurlijk ook precies wat je wilt: dat deelnemers zich gezien, gehoord en geliefd voelen. De oplossing is dus niet, om haar de gelukzaligheid van het moment te ontnemen; integendeel. De oplossing is wél om de leiding te houden in het gesprek en haar ruimte te geven onder jouw voorwaarden: liefdevol, maar strikt.
"Ik was in het voorgesprek al bang voor haar".
Wat Thijs omschrijft overkomt iedere dagvoorzitter met enige regelmaat. Wij weten immers van heel veel dingen een beetje, maar we zijn nergens expert in. En daarom kan de 'strijd om de apenrots' (het podium) een lastige zijn. Tot het moment dat jij je realiseert, dat jij op een andere manier een hoge status hebt: jij bent immers de enige dagvoorzitter op het podium en op die expertise mag jij je laten voorstaan. Geen enkele reden dus, om bang te zijn.
Dat geeft je als dagvoorzitter meteen de ruimte om achter je eigen beslissingen te staan, ook als één van je debatdeelnemers de vorm ter discussie stelt. Zij gaan over de inhoud, jij over vorm en proces.
Conclusie
Het is jammer dat Thijs dit optreden als dagvoorzitter gedaan heeft. Voor hem, voor de opdrachtgever en voor de deelnemers. Tegelijkertijd zou het jammer zijn, als hij het daarom nooit meer zou proberen. Voor hem, voor een andere opdrachtgever, voor deelnemers die hem vast een keer goed kunnen gebruiken.
We hopen zowel Thijs als Wouter een keer te mogen begroeten als deelnemer aan onze Workshop Dagvoorzitter.
Jan-Jaap In der Maur
